Samenvatting en analyse Hoofdstuk 10
Samenvatting
Een andere maatstaf voor de kracht van een staat is of een prins zichzelf kan verdedigen, of dat hij moet vertrouwen op de hulp van anderen. Als een heerser zijn eigen leger kan inzetten (ofwel zijn eigen mannen of betaalde huurlingen), heeft hij geen hulp van buitenaf nodig, maar als hij zich achter zijn stadsmuren moet verschuilen, zal hij altijd hulp van anderen nodig hebben. Het eerste type is al besproken in hoofdstuk 6 en komt terug in de hoofdstukken 12 tot en met 14. Het tweede type heeft geen andere keuze dan zijn stad te versterken en voorraden aan te leggen. Als hij zijn onderdanen goed heeft behandeld en voorbereidingen heeft getroffen, zullen anderen aarzelen om hem aan te vallen. De vrije Duitse steden volgen deze praktijk met groot succes. Daarom is elke prins die een sterke stad heeft en zijn volk hem niet heeft laten haten, veilig. Sommigen zullen beweren dat de spanningen van een belegering de mensen ontrouw zullen maken, maar een wijze heerser zal weten hoe hij zijn moreel hoog moet houden, zolang er maar genoeg wapens en voorraden zijn.
Analyse
De steun van het volk winnen is absoluut noodzakelijk als een prins dreigt te worden belegerd. Belegeringen waren gemeengoed in middeleeuwse en renaissancistische oorlogsvoering, en veel middeleeuwse steden werden omringd door hoge muren in afwachting van zo'n gebeurtenis. Belegeringen waren vaak langdurige aangelegenheden, waarbij het aanvallende leger buiten de stadsmuren kampeerde, in de hoop de inwoners binnen de vestingwerken van de stad uit te hongeren of uit te putten. Zoals Machiavelli opmerkt, kon een prins in deze positie alleen het beleg afwachten of hopen op hulp van buitenaf. Machiavelli vindt het beter dat de prins een leger heeft dat hij in het offensief kan inzetten, zodat de prins niet afhankelijk hoeft te zijn van de gunst van anderen. Maar een prins met een sterke en loyale stad is nog steeds in een goede positie, zolang hij voldoende voorbereidingen heeft getroffen en zijn volk op de been houdt. Ten slotte besteedt hij enige aandacht aan het vermogen van de prins om politieke gebeurtenissen in zijn voordeel te 'draaien'; in dit geval om zijn volk gerust te stellen dat het beleg kort zal zijn, om hen te herinneren aan de wreedheid van de vijand, en om maatregelen te nemen tegen iedereen die een beetje te openhartig is in zijn kritiek op het beleid van de prins.
De absolute noodzaak om de eigen troepen in stand te houden is een punt waar Machiavelli in het hele boek op terugkomt, en met name in de hoofdstukken 12 tot en met 14, die gaan over hoe een prins zich in militaire aangelegenheden dient te gedragen. Machiavelli was actief geweest in het opzetten van een inheemse militie om Florence te verdedigen, en hij verafschuwde de gangbare praktijk om buitenlandse huurlingen in te huren om te vechten, een praktijk die volgens hem had bijgedragen aan de ondergang van Italië. Hier prijst hij de onafhankelijkheid van de Duitse steden, die hun eigen legers hadden om voor hen te vechten.
Woordenlijst
Duitse stedenhet Heilige Roomse Rijk, een losse confederatie van staten die het grootste deel van wat nu Duitsland is omvatte, evenals delen van Italië en Frankrijk. In de tijd van Machiavelli omvatte het rijk meer dan 70 keizerlijke steden, die in meer en mindere mate gehoorzaam waren aan keizer Maximiliaan I.