Het klinkt zo eenvoudig: je gitaar stemmen! Toch komen we regelmatig nog tegen dat men eigenlijk niet weet hoe je een instrument loepzuiver krijgt. In dit artikel gaan we in op verschillende manieren om je gitaar te stemmen.
Daarnaast behandelen we ook het theoretische verhaal achter het gitaar stemmen en krijg je enkele waardevolle tips & tricks om het voor jou zo makkelijk mogelijk te maken!
Een gitaar stemmen: de theorie!
Zoals je waarschijnlijk wel weet heeft een reguliere gitaar 6 snaren. Wat je misschien niet weet is dat er ook gitaren zijn met 7, 8 en zelfs 12 snaren! Maar om het gitaar stemmen voor nu een beetje leuk en begrijpbaar te maken houden we het eerst bij de zesnarige gitaren.
Een gitaar kan op verschillende manieren gestemd worden. De stemming waar wij het over gaan hebben is destandard E-tuning. Dit houdt in dat de snaren (op volgorde van dik naar dun) gestemd worden in E, A, D, G, B, e.
Je speelt logischerwijs gitaar door de snaren aan te slaan of ze te plukken. De snaar trilt vervolgens op een bepaalde frequentie. We hebben wereldwijd afgesproken dat de standaard voor het frequentiebereik440 hzis. Dus in de standaard E-tuning is de dikste snaar goed gestemd op het moment dat hij op440 hz een E-toon laat horen.
Nu hoef je dit niet allemaal te onthouden om een gitaar goed te kunnen stemmen maar is het wel interessant om te weten. Zeker als je je als gevorderde gitarist wil verdiepen in verschillende stemmingen of wilt gaan spelen op gitaren met meerdere snaren.
Hoe stem je jouw gitaar?
Je gitaar stemmen is iets wat je regelmatig moet doen. Dit doe je doorde stemknoppen van je gitaar aan te draaien zodat de snaar strakker gaat staan. De snaar zit om de stemknop heen gewonden en gaat dus (afhankelijk van hoe je draait) strakker of minder strak gespannen staan. hoe strakker de snaar gespannen staat des te hoger de toon. Is je gitaar dus te hoog gestemd dan draai je de stemknop de andere kant op. Hoe minder strak de snaar gespannen staat des te lager de toon.
Hoe vaak moet je een gitaar stemmen?
Het verschilt per gitaar hoe vaak je hem moet stemmen. De zuiverheid van je gitaar wordt o.a. bepaald door de kwaliteit van je gitaar en stemknoppen. Daarnaast kan het zuiver blijven van een gitaar ook afhangen van je snaren. Een andere hele grote factor die invloed heeft op de stemming is de plek waar je je gitaar hebt staan. Elke kamer van je huis heeft een anderetemperatuur en een andereluchtvochtigheid.
Het kan dus zijn dat je gemerkt hebt dat je gitaar op zolder sneller onstemt dan in de woonkamer. De ideale luchtvochtigheid voor een gitaar zit rond de 50%en mag er iets boven of iets onder zitten (ong. 5% afwijking). Daarnaast is het voor de temperatuur belangrijk dat je een gitaarniet onnodig lang blootstelt aan hitte of kou.Hitte kan een enorme invloed hebben op de lijm van een gitaar. De “verkeerde” luchtvochtigheid het hout en de lak van een gitaar kan beinvloeden. Met alle vervelende gevolgen van dien!
Verschillende manieren om je gitaar te stemmen
Er zijn verschillende manieren om je gitaar te stemmen. Het kan zijn dat je muzikanten kent die hun gitaar in no timeop gehoor kunnen stemmen. Natuurlijk is het handig om een goed muzikaal gehoor te hebben maar dit is zeker niet de enige manier! Maar maak je geen zorgen: je gehoor is iets wat je zeker kan trainen en dus kun jij dit ook leren. Maar voordat je dat onder de knie hebt, is het zeker handig om andere manieren te kennen en te kunnen.
Stemmen met een stemapparaat
Als je net begint met gitaar spelen is het zeker een aanrader om een stemapparaat aan te schaffen. Nu zijn er stemapparaten die lijken op een soort kleine kastjes waar je je gitaar met behulp van een kabel op aan kan sluiten. Als je je E-snaar aanslaat moet erE in beeld staan en moet het wijzertje op het scherm in het midden staan. Sommige apparaatjes werken met kleuren waarbij over het algemeen geldt:groen = goed. Op sommige stemapparaten zit ook een metronoom functie. Dit is handig als beginnend gitarist en wordt t.z.t in een ander artikel behandeld.
Er zijn ook stemapparaatjes die je op je gitaar kanklemmen. Zo kun je ook tijdens optredens je gitaar stemmen. Dit is vaak wat sneller en eenvoudiger dan je gitaar op een kastje aansluiten. Echter, kies als beginnend gitarist vooral wat makkelijk en werkbaar is voor jou.
Stemmen met eenapp
Er zijn ook verschillende apps op je telefoon waar je je gitaar mee kan stemmen. De microfoon van je smartphone is dan ook in staat om het geluid (en daarmee de toonhoogte) van je gitaar op te pikken. Dit is handig om te doen als je thuis alleen op de bank zit. Het kan zijn dat een app ook meer omgevingsgeluid oppikt en hierdoor minder accuraat werkt. Daarnaast zijn deze apps meestal gratis. Dit betekent soms ook vervelende pop-ups en advertenties tussendoor. Nogmaals, voor de huis-tuin en keukengitarist een handige oplossing maar zeker niet voor tijdens optredens!
Op gehoor je gitaar stemmen
Zoals eerder benoemd is het dus ook mogelijk om je gitaar op gehoor te stemmen. Dat wil zeggen dat jij jouw gehoor zo getraind hebt dat jij je gitaar kan stemmen zonder apparaat. Jij hoeft dan niet tezien wanneer een toon goed klinkt maar dat hoor jij dan. Sommige mensen hebben eenabsoluut gehooren horen van elke geluid welke toon dit is. Nu hebben de meeste mensen geen absoluut gehoor en zullen wij ons gehoor meer moeten trainen.
Op sommige stemapparaten zit een knop met een sound-functie. Deze functie zal van elke snaar de juiste toon laten horen. Het is dan aan jou de kunst om de snaar op die toon te laten klinken. Dit vergt wat oefening en tijd maar uiteindelijk is iedere muzikant natuurlijk gebaat bij een goed en scherp gehoor! Naast apparaatjes hebben sommige apps deze functie ook en kun je online je gitaar stemmen. Online je gitaar stemmen is natuurlijk ideaal wanneer je veel achter je computer zit te spelen.
Tips & tricks om je gitaar te stemmen
Hieronder enkele tips & tricks om je gitaar te stemmen. Om hier goed gebruik van te kunnen maken is het handig om wat meer te weten over je snaren en de stemming.
Het EADGBE-ezelsbruggetje
De 6 snaren van je gitaar hebben allemaal hun eigen toon in de standaard E-tuning. Van dik naar dun zijn de snaren namelijk gestemd in E, A, D, G, B, E.
Nu zul je zien dat wanneer je alle noten op je gitaar weet te vinden (stukje muziektheorie) dat het zeer eenvoudig is om je gitaar goed te laten klinken.
Maar als beginnend gitarist kan het lastig zijn om al die noten te houden, vandaar dit ezelsbruggetje:
EenAap Die Geen Bananen Eet.
Herhaal deze zin een paar keer voor jezelf en je zult zien dat met dit ezelsbruggetje het stemmen eenvoudiger wordt!
De stemknoppen van je gitaar
Logischerwijs gebruik je de stemknoppen van je gitaar om je gitaar te stemmen. Je gitaarsnaar zit om de knop heen gewonden en wordt dus strakker of losser gedraaid. Sla je snaar aan en draai dan voorzichtig je snaar strakker. Je zult horen dat het geluid omhoog gaat op het moment dat je hem strakker draait. Maar in de regel, als alle stemknoppen aan dezelfde kant zitten, zal je de stemknop van je af moeten draaien om de toon omhoog te krijgen.
Tip: stem je gitaar altijd door de spanning op de snaar teverhogen! Op het moment dat je de juiste toon bereikt door de snaar losser te draaien zal de snaar sneller onstemmen. Is de toon te hoog? Draai dan eerst weer de snaar losser zodat de toon weer wat te laag is. Vervolgens stem je de gitaar weer door de snaar strakker te draaien. Zo zet je ‘m goed op spanning op de juiste toon en zal hij langer zuiver blijven.
Theoretische kennis om je gitaar te stemmen
Het is ook mogelijk om je gitaar te stemmen op gehoor zonder app/computer of stemapparaten. Hiervoor moet je weten waar de noten op de hals zitten. Zoals eerder benoemd is de dikste snaar deE-snaar. Op het moment dat je deze snaar op het5e vakje indrukt en aanslaat speel je eenA.Juist! dat is de toon van de tweede snaar.
Door deA(op de e-snaar) aan te slaan en de openA-snaarkun je op gehoor de twee snaren op dezelfde toon krijgen. En nu je het ezelsbruggetje kent kun je zo de hele hals af. Zo kun je de snaren altijd op elkaar afstemmen en spelen! Het enige nadeel is dat je niet weet of je gitaar dan in 440 hz gestemd staat maar voor het thuis oefenen werkt dit prima! Leuke oefening: stem jeE-snaar met een stemapparaat/app o.i.d. en doe dan de rest op gehoor! Hieronder leg ik je uit hoe:
E-snaar indrukken op het 5de vakje = gelijk aan open A snaar
A-snaar indrukken op het 5de vakje = gelijk aan openD-snaar
D-snaar indrukken op het 5de vakje = gelijk aan openG-snaar
G-snaar indrukken op het4de vakje = gelijk aan openB-snaar
B-snaar indrukken op het 5de vakje = gelijk aan open E-snaar
Dit is veel informatie om in 1 keer te onthouden maar we raden wel aan om deze kennis mee te nemen! Je zult merken dat dit je gaanderweg veel voordelen oplevert als gitarist! Het biedt je meer mogelijkheden in vergelijking met deMonkey see, Monkey do methode. Hiermee bedoelen we dat je gitaar kan leren spelen door liedjes te leren. Echter zal je hiermee meestal niet je muzikale gehoor trainen en je theoretische kennis op peil houden.
Hoe stem ik andere snaarinstrumenten?
We zullen niet alle instrumenten bij langs gaan maar met deze kennis zul je ook andere instrumenten kunnen stemmen. Wil je een basgitaar stemmen?
Een reguliere basgitaar heeft 4 snaren. Deze 4 snaren zijn hetzelfde gestemd als de dikste 4 snaren van een reguliere gitaar (E, A, D, G). Die heb je dus al in de pocket!
Eenukulele(dat kleine Hawaii-gitaartje) kent als normale stemming: G, C, E, A. Hier zijn ook weer apps en stemapparaten voor. In die zin zou je zelfs met je gitaar een ukulele kunnen stemmen want: een G-toon is een G-toon, ongeacht het instrument.
Moet je nagaan wat je allemaal kunt als je de tonen op een pianokent.
Kortom; met een basis aan muziektheorie en het juiste materiaal kun jij als (beginnend) gitarist er zelf voor zorgen dat jijde juiste snaar weet te raken!
Practice makes progress!